SPOŚRÓD WSZYSTKICH UCZUĆ

Spośród, wszystkich uczuć, tymi, które bardziej niż wszelkie inne powodują nieobecność lub obecność dystresów w stosunkach międzyludzkich — są uczu­cia wdzięczności i życzliwości oraz ich przeciwień­stwa — nienawiść i pragnienie odwetu. Tego rodzaju silne pozytywne lub negatywne uczu­cia wobec innych związane są z odruchami warun­kowymi, badanymi początkowo przez rosyjskiego fi­zjologa Iwana Piotrowicza Pawłowa. Inaczej niż wro­dzone, naturalne reakcje, odruchy warunkowe naby­wa się w rezultacie powtarzanych kojarzeń i trenin­gu. W drodze doświadczeń uczymy się unikać wszyst­kiego, co pobudza uczucia negatywne lub ściąga na nas karę, oraz przyswajać sobie wzór zachowania rodzący emocje pozytywne i ułatwiający otrzymanie nagrody.